Zdrowie na tapecie. Markery nowotworowe.

Przyznam, że wszelkie badania ambulatoryjne nigdy nie nastawiały mnie optymistycznie. A myśl o zwykłych odwiedzinach w szpitalu- nie hospitalizacji- napawa mnie bliżej nieokreślonym lękiem. Jednak postanowiłam przełamać swój strach przed nieznanym i zdecydowałam, że najwyższa pora pomyśleć o swoim zdrowiu od strony medycznej, czyli sprawdzić co też moje geny mogą powiedzieć. Zdecydowałam się na badanie markerów nowotworowych. 

źródło: internet

Markery nowotworowe nazywane wskaźnikami nowotworowymi, to substancje chemiczne o zróżnicowanej budowie wytwarzane w tkankach organizmu. W zdrowych tkankach jest ich bardzo mało, jednak nowotwór powoduję ich produkcję. Markery są obecne w organizmie w okresie życia płodowego, osiągają wysokie stężenia, ale z biegiem lat zanikają. U człowieka dorosłego w normalnych warunkach nie powinny występować w ogóle. Wzrost stężenia markerów może, lecz nie musi, świadczyć o tym, że jesteśmy chorzy na nowotwór.  

źródło: internet

W wybranej przeze mnie klinice w Katowicach bada się następujące markery:

• w przypadku mężczyzn – PSA, CEA, CA 19.9, 
• w przypadku kobiet – CEA, CA 125, CA 15.3.

Badania na obecność markerów nowotworowych pomaga w określeniu stopnia ryzyka pojawienia się nowotworu określonego rodzaju, a tym samym umożliwia wczesne postawienie diagnozy i odpowiednią reakcję na ewentualny problem.

Marker CEA (antygen karcinoembrionalny) – nowotwór jelita grubego, nowotwór wątrobowokomórkowy, nowotwór trzustki, nowotwór żołądka, nowotwór płuca, nowotwór sutka, nowotwór rdzeniasty tarczycy, nowotwór szyjki macicy, nowotwór prostaty i nowotwór pęcherza moczowego.

Norma: 0,5-4,0 mikrograma/l; stężenie może być większe u kobiet w ciąży, u chorych z marskością wątroby, u palaczy tytoniu. Antygen rakowo-płodowy stosowany głównie w monitorowaniu raka jelita grubego. Istnieje wyraźna zależność między stężeniem CEA w surowicy, a zaawansowaniem nowotworu. Przykładowo w raku jelita grubego stwierdza się dodatnie wyniki u 20% chorych w stadium niezaawansowanym, 50% ze średnim zaawansowaniem nowotworu i u 95% chorych w końcowym okresie choroby. Przydatność diagnostyczna CEA jest ograniczona małą czułością wskaźnika. Powyżej normy: zwiększone stężenie może wystąpić u chorych na raka jelita grubego, odbytu, płuca, wątroby, trzustki, piersi, pęcherza moczowego, szyjki macicy, stercza. Ponadto w niektórych nienowotworowych chorobach, takich jak przewlekłe zapalenie trzustki, colitis ulcerosa czy rozedma płuc.

Marker PSA (swoisty antygen sterczowy) – nowotwór gruczołu krokowego. Glikoproteina wytwarzana jest przez komórki nabłonkowe gruczołów cewkowych prostaty, a także komórki nabłonkowe gruczołów okołocewkowych u kobiet. Jej stężenie w osoczu jest wielokrotnie mniejsze, niż w wydzielinie gruczołu sterczowego, i w warunkach prawidłowych wynosi wynosi poniżej 4 ng/ml.Powyżej normy: stężenie prawidłowe zależą od wieku badanego i wynoszą odpowiednio: < 2,5 ng/ml – 40-49 lat, <3,5 ng/ml – 50-59 lat, <4,5 ng/ml – 60-69 lat, <6,5 ng/ml powyżej 70. roku życia. Marker ten jest swoisty narządowo i wykrywany w miarach przekraczających normę wyłącznie w przypadkach procesów chorobowych w obrębie stercza, a najczęściej w procesach nowotworowych. Ważna jest także ocena wolnej frakcji PSA (fPSA), która pozwala różnicować – w porównaniu ze stężeniem PSA w osoczu – pomiędzy rakiem (<18% PSA), a gruczolakiem stercza (>25% PSA).

Marker CA 15-3 – nowotwór sutka.CA 15-3 jest to cząsteczka, która wchodzi w skład komórek gruczołu piersiowego i w pewnych ilościach jest z niego uwalniana do krwioobiegu. Antygen ten występuje prawidłowo również w zdrowym gruczole, jednak w przypadku raka piersi  jest on wytwarzany i uwalniany w znacznie większych ilościach niż normalnie i z tego względu jest wykorzystywany zarówno w diagnostyce, jak i monitorowaniu leczenia raka piersi.

Marker CA 125 – nowotwór jajnika. Antygen glikoproteinowy uznawany jest za marker raka jajnika. Występuje również w komórkach otrzewnej i opłucnej, w nabłonku jajowodów, w trzonie i szyjce macicy.Powyżej normy: wzrost stężenia może świadczyć o raku jajnika, nienowotworowych chorobach trzustki i wątroby. Występuje również u kobiet w ciąży.

Marker CA 19.9 – nowotwory trzustki i dróg żółciowych i raka jelita. Antygen glikoproteinowy uwalniany z proliferujących komórek nabłonkowych raka żołądka, trzustki i okrężnicy. Wykrywany jest u ok. 80% chorych z rakiem trzustki i 60% z rakiem żołądka, jelita grubego, wątroby i dróg żółciowych.Powyżej normy: wzrost stężenia może świadczyć o raku żołądka, trzustki i okrężnicy, wątroby i dróg żółciowych, a także o przewlekłym zapaleniu i w marskości wątroby.

źródło: internet

Dlaczego takie badania są ważne? Bo profilaktyka to najważniejsza rzecz w walce z jakąkolwiek chorobą. I mając tą świadomość możemy być krok przed rakiem. Oczywiście żadne takie badanie nie da nam stuprocentowej pewności, że nie chorujemy na raka, ale jest to proste badanie- bo pobierana do badania jest wyłącznie krew- obrazujące stan naszego organizmu.

Czy było mi trudno namówić męża do takiego badania? Wbrew  moim obawom, nie. Jego początkowy opór i pytania „co mi ta wiedza da?” rozwiały moje tłumaczenia obrazujące różne sytuacje na przykładzie rodzinnych historii walki z tą chorobą.  Sami byliśmy uczestnikami zmagań z chorobą u naszych rodziców (niestety przegranej, bo wykrytej zbyt późno). Dlatego przeważył jeden ważny argument- mamy dziecko, jesteśmy mu potrzebni.

Badania markerów nowotworowych nie są refundowane przez NFZ. Musimy pokryć koszty badania, które wahają się od kilkudziesięciu do kilkuset złotych za komplet badań w zależności od kliniki. Nam udało się skorzystać z oferty na gruponie w rozsądnej cenie 159zł za komplet badań dla dwóch osób. To bardzo dobra oferta, tym bardziej, że taka kwota obejmuje zazwyczaj komplet badań dla jednej osoby, dlatego zachęcam do korzystania z tego typu promocji.  Czasem warto zapytać w swojej przychodni czy wykonują takie badania i jaki jest ich koszt, można trafić na promocje np. komplet trzech w cenie dwóch itp.

I jeszcze raz powtórzę: BĄDŹ KROK PRZED RAKIEM! BADAJ SIĘ REGULARNIE.

źródła: tutaj, tutaj, tutaj, tutaj